KOUYATE, SORY KANDIA

Een stem die door de ziel snijdt als een gloeiend zwaard en die het contact kan leggen met de voorvaderen, als een boodschapper voor het hiernamaals. Vraag een Afrikaan de vocale capaciteiten van een van de grote zangers van het continent te beschrijven en hij gaat los. 'De stem van Sory Kandia Kouyaté is een bovennatuurlijke gave en heeft de magische kracht die de menselijke emoties kan sturen', schreef een criticus in de jaren zestig. Kandia (1933-1977) was een tovenaar, die zong voor de koningen van de Mandé en later zijn kunsten zou aanwenden voor het volk van Guinee, zijn geboorteland.

Op de box La Voix de la Révolution horen we waarom de man werd aanbeden. Zijn stem is aan de toverachtige kant: een brute en heftig resonerende tenor met een ongekend volume, die het kippenvel onherroepelijk in dikke lagen op de huid legt. Op de eerste cd zingt Kandia zijn klassieke Afrikaanse hits, die hem via de Afrikaanse adellijkheid voerde langs grote podia wereldwijd: N'na, over zijn moeder die hij nooit heeft gekend, en Conakry, een loflied op de hoofdstad van Guinee.

De tweede cd bevat het laatste opgenomen werk van de zanger, die op 44-jarige leeftijd plotseling overleed, in de auto, op de thuisreis na een concert. In epische, diep traditionele liederen van soms bijna een kwartier bezingt Kandia de geschiedenis van zijn land en van het Afrikaanse continent, met kora, balafon en gitaar.

Dat Kandia krachten kon losmaken in Frans-Guinee, begrepen ook de vrijheidslievende politici van het land, die onafhankelijkheid van Frankrijk nastreefden. Kandia werd in de vroege jaren vijftig ingezet als politiek zanger, die de massa's bij politieke bijeenkomsten moest motiveren. In 1975 stichtte Kandia, volgens de overlevering, vrede tussen Mali en Opper-Volta, door de presidenten van de landen toe te zingen. De legende wil dat de rivaliserende politici na Kandia's uitvoering van Djandjon huilend in elkaars armen vielen. Daar kunnen we ons na het beluisteren van twee cd's hartverscheurende Afrikaanse zangkunst iets bij voorstellen.

(volkskrant)