In het najaar van 1566 raast een beeldenstorm over Nederland, dat zijn weerga niet kent. Vele kerken zoals de Dom in Utrecht en de Pieterskerk in Leiden worden aangedaan, waarbij alles van waarde werd vernield of gestolen. Op miraculeuze wijze blijven de zes koorboeken van het Zeven Getijdecollege van de Pieterskerk gespaard. Uit deze zes koorboeken voert het Egidius Kwartet, aangevuld met 19 uitstekende zangers, diverse polyfonische werken uit. Dit vijfde album betreft de gezangen van met name een viertal componisten, die in Leiden actief zijn geweest: Johannes Flamingus, Joachimus de Monte, Claudin Patoulet en Michiel Smeekers. Een prachtig album dat ons een mooi inkijkje geeft in de liedcultuur van de zestiende eeuw voordat de beeldenstorm opstak.
De Leidse Koorboeken Deel 5
Egidius Kwartet
Programma:
Benedictus Appenzeller: Salve regina a5
Johannes Flamingus: Regina celi a5
Claudius Potoletus: De profundis clamavi a4
Jean Lhéritier: Nisi dominus a4
Jean Richafort: Jherusalem luge a5
Michiel Smeekers: Inviolata integra et casta es a4
Jacotin: Magnificat septimi thoni
Jacobus Clemens non Papa?: Ave Maria a5
Adriaen Willaert: Pater Noster
Johannes Flamingus: Salve regina a4
Joachimus de Monte: A solis ortus cardine a5
Thomas Crecquillon: Missa 'Je prens en grets'
Heinrich Isaac: Illumina oculos meos a4
Johannes Flamingus: Iam bone pastor a5
Johannes Flamingus: Regina celi a4
Nicolle de Hesdin: Magnificat primi thoni a4
Johannes Flamingus: Christe qui lux est a4
Johannes Flamingus: Salve regina a5
Het vijfde koorboek, officieel ms. 1443 geheten en in het gebruik codex E genoemd, is vervaardigd in of rond 1567 en daarmee jonger dan het zesde koorboek, dat uit 1565/66 stamt. Het is geen pronkboek maar een relatief klein gebruiksboek dat is samengesteld uit verschillende bij elkaar gebonden manuscripten, die op meerdere papiersoorten en in verschillende kopiisten-handschriften zijn geschreven. Men zou bijna denken dat men tot het bijeenbinden van ‘restjes’ in een heus boek is overgegaan om verlies te voorkomen.
Van augustus tot november 1566 waren er geen katholieke diensten in de Pieterskerk. Op 10 november1566, St. Maartensdag, wordt er een nieuwe raad geïnstalleerd, keert de rust weer in Leiden en nemen de katholieke erediensten, waaronder de getijden, weer een aanvang. Vanaf augustus 1567 heerst er een waar schrikbewind: Alva maakt de macht uit. De "IJzeren hertog" stelt een rechtbank in, de Raad van Beroerte, bijgenaamd de Bloedraad. Vanaf augustus
1567 heerst er een waar schrikbewind.
Tegen deze achtergrond is codex E ontstaan. Niemand in dat jaar realiseerde zich dat het de vooravond zou zijn van het einde van het Zevengetijdencollege. Misschien hebben de zangers na de schokkende gebeurtenissen in hun kerk ingezien dat het belangrijk was om hun materiaal in een handzamere, dat wil zeggen, gebonden vorm, bijeen te brengen, en geeft codex E daarom zo’n rommelige indruk. Het is een grillige en zeer diverse verzameling muziekstukken en genres waar Joannes Flamingus weer de hoofdrol speelt; boven twaalf stukken prijkt zijn naam, en van nog eens drieëndertig stukken mag men aannemen dat ze ook van zijn hand zijn, dat is bijna de helft van het boek, dat in totaal 105 composities bevat. Ook Joachim de Monte en Benedictus [Appenzeller] zijn goed vertegenwoordigd. Bovendien treffen we werken aan van twee oud-zangmeesters van de Pieterskerk, uit de veertiger jaren, waaronder het enig bekende stuk van Michal Smeekirs (fl1544-1552) die in 1546 achtereenvolgens zanger en zangmeester in Leiden was en van zijn opvolger, Claudius Potoletus (Claude Patoulet) (fl 1545-1550).
Tracks
Disc 1
1. Salve Regina A 5
2. Regina Celi A 5
3. De Profundis Clamavi A 4 - Sustinuit Anima Mea A 4
4. Nisi Dominus A 4 - Cum Dederit Dilectis Suis A 4
5. Jherusalem Luge A 5 - Deduc Quasi Torrentem A 5
6. Inviolata Integra Et Casta Es A 4 - Nostra Ut Pura A 3 - O Benigna
7. Magnificat Septimi Thoni A 4 - Sicut Erat In Principio A 5
8. Ave Maria A 5
9. Pater Noster A 4
10. Salve Regina A 4
Disc 2
1. A Solis Ortus Cardine A 5 - Domus Pudici A 3 - Ibant Magi A 5
2. Kyrie A 4
3. Gloria A 4
4. Sanctus A 4
5. Agnus Dei 1 A 4 - Agnus Dei 2 A 5
6. Illumina Oculos Meos A 4 - Fec Mecum Signum A 4
7. Iam Bone Pastor A 5 - Sit Trinitati
8. Regina Celi A 4
9. Magnificat Primi Thoni A 4 - Sicut Erat In Principio A 5
10. Christe Qui Lux Est A 4 - Defensor Noster Aspice
